BLOOMBERG - Khi EU đang phải điều hướng trong một thế giới mà phân cực Trung-Mỹ ngày càng gia tăng, EU cuối cùng nhận thấy sự cần thiết phải sát cánh cùng nhau, ngay cả khi phải chống lại Bắc Kinh.
_____
@ Ngoại trưởng Đức Heiko Maas có giọng điệu cứng rắn khi tiếp đón Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị
Bài liên quan: |
Các nhà ngoại giao Trung Quốc đã có một năm tồi tệ ở châu Âu,
nhưng tuần này những cố gắng của họ đã làm cho nó thậm chí còn tồi tệ hơn. Với
tốc độ này, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình có thể đạt được kỳ tích ngỡ ngàng là
khiến người châu Âu xa lánh Trung Quốc nhanh hơn và cách biệt hơn cả những gì Tổng
thống Mỹ Donald Trump đang làm.
Mục tiêu bao trùm của ông Tập trong khu vực là ngăn chặn Liên
minh châu Âu và Hoa Kỳ tập hợp chống lại Trung Quốc. Ông Tập hy vọng về một bước
đột phá tại Hội nghị thượng đỉnh với các nhà lãnh đạo EU dự kiến vào ngày 14/9/2020.
Ban đầu dự kiến diễn ra ở Leipzig - Đức, Hội nghị đã chuyển sang hình thức trực
tuyến do đại dịch. Nhưng canh bạc của nó vẫn rất cao. Vì vậy, ông Tập trong tuần
trước đã cử ngoại trưởng Vương Nghị đến 5 nước châu Âu để chuẩn bị cho một cuộc
nói chuyện ngọt ngào. Nói chuyện thì có; nhưng ngọt ngào thì không.
Nhà ngoại giao họ Vương xuất hiện với hy vọng nghe thấy những
giọng điệu nhẹ nhàng hơn mà ông ấy vốn quen thuộc từ những người châu Âu, những
người vẫn háo hức hơn người Mỹ trong việc tiếp tục giao dịch và làm ăn với
Trung Quốc. Thay vào đó, ông ta ngạc nhiên về mức độ phản kháng nhận được bên
dưới những nghi thức ngoại giao đẹp đẽ.
Nhưng những bất hòa nho nhỏ đó chẳng thấm vào đâu so với chuyến
dừng chân của ông ở Berlin – Đức. Phát biểu trước các phóng viên Đức, ông Vương
đã đả kích Chủ tịch Thượng viện Séc, Milos Vystrcil, người đã mang một phái
đoàn đến thăm Đài Loan, nơi Trung Quốc coi là một phần lãnh thổ của mình.
Vystrcil sẽ “phải trả một giá đắt”, Vương Nghị đe dọa, cho rằng “sự phản bội”
của nghị sĩ người Séc này sẽ biến ông ta trở thành “kẻ thù của 1,4 tỷ người
Trung Quốc”.
Điều này đã kích thích phản hồi nhanh chóng từ Heiko Maas, Ngoại
trưởng Đức. Đứng cạnh họ Vương trong cuộc họp báo chung, Maas nhắc nhở vị thượng
khách của mình rằng "chúng tôi với tư cách là những người châu Âu hành động
trong hợp tác chặt chẽ" và yêu cầu sự tôn trọng và "sự đe dọa không
phù hợp ở đây." Ông còn nói thêm, EU sẽ không trở thành một "quân bài"
trong cuộc cạnh tranh Trung-Mỹ. Các đồng nghiệp từ Pháp, Slovakia và các nước
châu Âu khác đã nhanh chóng ủng hộ Maas.
Trong một thế giới nghi thức hóa của những biệt ngữ ngoại
giao, thời điểm này không chỉ báo hiệu một giọng điệu mới của châu Âu mà còn là
một hướng đi mới. Trong nhiều năm, nhiều quốc gia châu Âu, và trên hết là Đức,
đã cố gắng hết sức vì lý do thương mại để ngoảnh đi mà nhìn một hướng khác khi
Trung Quốc vi phạm nhân quyền, lợi dụng thị trường mở của châu Âu và bắt nạt một
số nước láng giềng châu Á. Nhưng thời ký đó dường như đã kết thúc.
Danh sách các bất bình đối với Trung Quốc đơn giản là đã trở
nên quá dài. Nó bắt đầu bằng việc đàn áp Hồng Kông và đàn áp người Duy Ngô Nhĩ ở
Tân Cương - Trung Quốc khẳng định rằng cả hai chủ đề, cũng như câu hỏi về Đài
Loan, đều là vấn đề nội bộ và không phải việc của thế giới. Sau đó là sự rình rập
của Trung Quốc ở Biển Đông và tất nhiên là cả cách tiếp cận đầy tham lam của họ.
Để cải thiện điều này, Hội nghị thượng đỉnh vào ngày 14/9 ban
đầu nhằm mục đích chính thức hóa mối quan hệ về đầu tư song phương giữa EU và
Trung Quốc. Nhưng sau nhiều năm đàm phán, người châu Âu đã chán ngấy trước việc
khư khư của Trung Quốc để các công ty thuộc sở hữu nhà nước hoặc do nhà nước chỉ
đạo thâu tóm thị trường đơn nhất của EU để bóp méo sự cạnh tranh hoặc chiếm đoạt
công nghệ. Thay vì tạo điều kiện thuận lợi cho dòng đầu tư của Trung Quốc vào
châu Âu, EU đang bắt đầu hạn chế nó.
Điều đó nói lên rằng, vẫn còn những giới hạn về việc châu Âu,
so với Mỹ, sẽ đi bao xa trong việc chống lại Trung Quốc. Noah Barkin, một
chuyên gia theo dõi Trung Quốc của Mỹ có trụ sở tại Berlin và hiện đang làm việc
tại Quỹ Marshall của Đức, cho rằng trong khi Mỹ đặt mục tiêu “tách rời” nền
kinh tế của mình khỏi Trung Quốc, thì EU chỉ muốn “đa dạng hóa”.
Điều đó giải thích tại sao một số quốc gia châu Âu, đặc biệt
là Đức, vẫn đang đứng bên ranh giới của việc có nên cấm Huawei Technologies
Co., một gã khổng lồ về viễn thông của Trung Quốc, cung cấp thiết bị cho các mạng
5G sắp tới hay không. Nó cũng giải thích tại sao Pháp, với sự hỗ trợ từ Đức và
những nước khác, đang cố gắng hơn nữa để giữ cho toàn bộ khu vực Ấn Độ - Thái
Bình Dương - về cơ bản, gồm tất cả các khu vực xung quanh Trung Quốc - tự do và
thịnh vượng.
Khác với người Mỹ, người châu Âu nhận ra rằng việc tìm cách
kiểm soát sức mạnh của Trung Quốc ở mọi góc cạnh có thể là không bao giờ có thể
đủ bởi vì họ cũng phải tìm kiếm sự hợp tác của Trung Quốc ở những mảng thiết yếu
để giải quyết các vấn đề toàn cầu, từ biến đổi khí hậu đến đại dịch tiếp theo.
Trên hết, người châu Âu hy vọng rằng sự đối đầu giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ,
tương tự như giữa Đế quốc Đức và Anh trước năm 1914, sẽ không bị đẩy thành một
cuộc chiến tranh nóng, trong đó EU sẽ buộc phải chọn bên này hoặc bên kia.
Đối với châu Âu, mục tiêu là duy trì một thể thức độc lập trong
một thế giới ngày càng bị thống trị bởi hai siêu cường “không đáng tin cậy”. Nếu
Joe Biden trở thành tổng thống tiếp theo của Hoa Kỳ, EU sẽ cố gắng hợp tác với
đồng minh truyền thống của mình để mang lại điều đó. Nếu Donald Trump tại vị,
châu Âu sẽ tăng tốc những nỗ lực để trở nên ở thế trung dung. Dù là bằng cách
nào, các nhà ngoại giao của Trung Quốc đã được khuyến cáo nên thay đổi quan điểm
của họ trong các chuyến thăm trong tương lai đến châu lục này.
